پروتز و روکش ایمپلنت دندان یکی از اجزای اصلی در فرآیند درمان ایمپلنت دندانی است و برای بازسازی دندان از دست رفته یا آسیب‌دیده استفاده می‌شود. این روکش ها به‌طور مستقیم روی ایمپلنت تیتانیومی که در فک قرار گرفته نصب می‌شوند و ظاهر، ساختار و عملکرد دندان های طبیعی را به دندانپزشک و بیمار باز می‌گردانند. در این مقاله دکتر مبینا کمانی متخصص ایمپلنت و جراح لثه به تفصیل در مورد روکش ایمپلنت، انواع مختلف آن، مزایا، معایب، و نحوه انتخاب بهترین پروتز و روکش ایمپلنت دندان توضیح می‌دهند، پس تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
پروتز و روکش ایمپلنت دندان چیست؟
پروتز و روکش ایمپلنت، یک پروتز دندانی است که بر روی ایمپلنت تیتانیومی نصب می‌شود تا جایگزین دندان از دست رفته یا آسیب‌دیده شود. ایمپلنت خود به عنوان ریشه مصنوعی عمل می‌کند و روکش به عنوان تاج دندان طبیعی، زیبایی و عملکرد دندان را به بیمار باز می‌گرداند. این پروتز باید به طور کامل با فک بیمار هماهنگ شود تا فشار جویدن و سایر عملکردهای دهانی به طور طبیعی انجام شود.
انواع پروتز و روکش ایمپلنت دندان
روکش ایمپلنت از مواد مختلفی ساخته می‌شوند و انتخاب نوع مناسب بستگی به نیازهای بیمار، وضعیت دندان‌ها و ترجیحات فردی دارد. در اینجا برخی از رایج ترین انواع روکش های ایمپلنت آورده شده است:
روکش سرامیکی (پرسلن)
ویژگی‌ها: روکش‌های سرامیکی یا پرسلن بسیار طبیعی به نظر می‌رسند و به‌طور دقیق مشابه دندان های طبیعی طراحی می‌شوند. این نوع روکش‌ها از نظر رنگ و شکل قابلیت تطابق بالایی دارند.
مزایا: ظاهری بسیار طبیعی دارند، مقاومت خوبی در برابر تغییر رنگ دارند و هیچ گونه تأثیر منفی بر بوی دهان نمی‌گذارند.
معایب: به دلیل شکنندگی نسبی، در برخی شرایط فشار زیاد ممکن است باعث شکستگی یا ترک خوردن این روکش‌ها شود.
روکش زیرکونیا
ویژگی‌ها: زیرکونیا یکی از مواد بسیار مقاوم و استحکام بالاست که در ساخت روکش ایمپلنت استفاده می‌شود. این روکش‌ها از نظر ظاهری مشابه سرامیک هستند اما از لحاظ مقاومت از آنها قوی ترند.
مزایا: مقاومت بسیار بالا در برابر سایش و فشار، مقاوم در برابر تغییر رنگ، ایده‌آل برای دندان‌های عقب (دندان‌های مولار) به دلیل استحکام بالای آن.
معایب: ممکن است به اندازه سرامیک طبیعی از نظر ظاهری شفاف نباشد، بنابراین برای دندان‌های جلویی ممکن است گزینه مناسبی نباشد.
روکش کامپوزیتی
ویژگی‌ها: روکش‌های کامپوزیتی معمولاً از ترکیب مواد رزینی و سرامیکی ساخته می‌شوند. این نوع روکش‌ها نسبت به دیگر انواع از قیمت کمتری برخوردار هستند.
مزایا: هزینه پایین‌تر، قابلیت اصلاح شکل و رنگ نسبت به دیگر انواع روکش‌ها.
معایب: این روکش‌ها ممکن است نسبت به روکش‌های سرامیکی یا زیرکونیا از نظر طول عمر و مقاومت در برابر سایش ضعیف‌تر باشند.
روکش فلزی
ویژگی‌ها: روکش‌های فلزی معمولاً از آلیاژهای خاص فلزی مانند طلا یا کروم ساخته می‌شوند. این نوع روکش ها برای دندان های خلفی که نیازی به ظاهر زیبا ندارند، مناسب هستند.
مزایا: استحکام و دوام بالاتر، مقاوم در برابر شکستگی.
معایب: ظاهر طبیعی کمتری دارند و برای دندان‌های جلویی معمولاً انتخاب مناسبی نیستند.
روکش ترکیبی
ویژگی‌ها: روکش‌های ترکیبی معمولاً از فلز و پرسلن به‌طور مشترک ساخته می‌شوند. در این نوع روکش‌ها، قسمت داخلی از فلز و قسمت بیرونی از پرسلن ساخته می‌شود.
مزایا: ترکیب استحکام فلز با زیبایی پرسلن. این روکش‌ها نسبت به روکش‌های تمام سرامیکی مقاوم‌ترند.
معایب: در صورت آسیب به لایه پرسلن، ممکن است ظاهر دندان تغییر کند.
مراحل ساخت و نصب پروتز و روکش ایمپلنت دندان
فرآیند نصب روکش ایمپلنت دندان معمولاً شامل مراحل زیر است:
مشاوره و بررسی اولیه
در ابتدا، دندانپزشک وضعیت کلی دهان و فک بیمار را ارزیابی می‌کند و تصمیم می‌گیرد که آیا ایمپلنت برای بیمار مناسب است یا خیر. این مرحله معمولاً با استفاده از رادیوگرافی‌ها و تصاویر سه بعدی انجام می‌شود.
جراحی ایمپلنت
در مرحله بعد، ایمپلنت تیتانیومی به طور جراحی در استخوان فک قرار می‌گیرد. این فرآیند ممکن است نیاز به چندین هفته زمان برای بهبودی داشته باشد تا ایمپلنت به استخوان فک جوش بخورد.
قالب‌گیری و طراحی روکش
پس از جوش خوردن ایمپلنت به استخوان، دندانپزشک از دندان‌ها و ایمپلنت قالب‌گیری می‌کند تا روکش به‌طور دقیق متناسب با دندان‌های طبیعی بیمار طراحی شود. این قالب‌ها به آزمایشگاه دندانپزشکی فرستاده می‌شوند تا روکش ساخته شود.
نصب روکش
بعد از آماده شدن روکش، دندانپزشک آن را به‌طور دقیق بر روی ایمپلنت نصب می‌کند. در این مرحله، روکش باید به‌طور کامل با فرم و رنگ دندان‌های طبیعی بیمار همخوانی داشته باشد.
بررسی و تنظیمات نهایی
پس از نصب روکش، دندانپزشک به بررسی تطابق آن با دندان‌های طبیعی، نحوه جویدن و فیت بودن آن می‌پردازد. در صورت نیاز، تنظیمات نهایی انجام می‌شود تا بیمار احساس راحتی و طبیعی‌تری داشته باشد.
مزایای روکش ایمپلنت دندان
ظاهر طبیعی: روکش‌های ایمپلنت به طور کامل مشابه دندان های طبیعی به نظر می‌رسند و هیچ گونه تفاوتی از نظر زیبایی در مقایسه با دندان‌های طبیعی ندارند.
استحکام بالا: این روکش‌ها بسیار مقاوم هستند و در برابر فشار، سایش و سایر آسیب‌ها مقاوم تر از پروتزهای معمولی هستند.
طول عمر طولانی: اگر به درستی از ایمپلنت و روکش مراقبت شود، این ترکیب می‌تواند برای دهه ها دوام بیاورد.
عملکرد طبیعی: روکش‌های ایمپلنت عملکرد مشابه دندان های طبیعی دارند، به طوری که بیمار می‌تواند بدون نگرانی از شکستگی یا جابجایی آنها، غذا بخورد و صحبت کند.
معایب روکش ایمپلنت دندان
هزینه بالا: یکی از معایب بزرگ ایمپلنت‌ها و روکش های آنها هزینه نسبتاً بالای درمان است.
نیاز به زمان زیاد: فرآیند درمان ممکن است چند ماه طول بکشد، زیرا ایمپلنت ابتدا باید در استخوان جوش بخورد.
ریسک‌های جراحی: هر جراحی ایمپلنت ممکن است با عوارضی مانند عفونت، خونریزی یا آسیب به اعصاب همراه باشد.
مراقبت‌های مستمر: برای حفظ سلامت ایمپلنت و روکش، نیاز به مراقبت‌های روزانه مانند مسواک زدن و استفاده از نخ دندان و همچنین مراجعه منظم به دندانپزشک است.
انتخاب بهترین روکش ایمپلنت
انتخاب نوع روکش بستگی به عوامل مختلفی دارد:
موقعیت دندان: دندان‌های جلویی به ظاهر طبیعی بیشتری نیاز دارند، بنابراین روکش‌های سرامیکی یا زیرکونیا برای آنها مناسب تر هستند. در حالی که دندان های خلفی می‌توانند از روکش های فلزی یا ترکیبی استفاده کنند.
وضعیت مالی: هزینه روکش‌ها بسته به نوع ماده و فرآیند ساخت متفاوت است، بنابراین باید هزینه‌ها را در نظر گرفت.
سلامت دهان: دندانپزشک ممکن است بر اساس وضعیت سلامت دهان و فک بیمار، نوع روکش مناسب را توصیه کند.
مواد مورد استفاده در روکش‌ها و پروتزهای ایمپلنت
انتخاب مواد مناسب برای روکش‌ها و پروتزهای ایمپلنت نقش مهمی در موفقیت درمان دارد. برخی از مواد رایج عبارتند از:
سرامیک: این ماده به دلیل شباهت زیاد به دندان طبیعی و زیبایی بالا، بسیار محبوب است
پرسلن فیوز به فلز (PFM): ترکیبی از استحکام فلز و زیبایی پرسلن، که سال‌ها استاندارد طلایی در دندانپزشکی بوده است
زیرکونیا: این ماده به دلیل استحکام بالا، زیبایی و سازگاری زیستی، به سرعت در حال محبوب شدن است
هر کدام از این مواد مزایا و معایب خاص خود را دارند و انتخاب آنها بستگی به شرایط خاص هر بیمار، موقعیت دندان و ترجیحات زیبایی دارد.
نگهداری و مراقبت از پروتز و روکش دندان ایمپلنت
مراقبت مناسب از پروتز و روکش دندان ایمپلنت برای حفظ سلامت دهان و دوام طولانی مدت آنها ضروری است. برخی از نکات مهم در این زمینه عبارتند از:
بهداشت روزانه: مسواک زدن حداقل دو بار در روز و استفاده از نخ دندان برای تمیز کردن اطراف ایمپلنت‌ها ضروری است
استفاده از ابزارهای مخصوص: استفاده از مسواک‌های بین دندانی و آب‌پاش دهانی می‌تواند به تمیز کردن نواحی اطراف ایمپلنت کمک کند.
معاینات منظم: ویزیت‌های منظم دندانپزشکی برای بررسی وضعیت ایمپلنت‌ها و انجام تمیزکاری حرفه‌ای ضروری است
اجتناب از غذاهای سخت: برای جلوگیری از آسیب به پروتزها، باید از جویدن غذاهای بسیار سخت خودداری کرد.
توجه فوری به مشکلات: در صورت بروز هرگونه درد، تورم یا لقی در ایمپلنت‌ها، باید فوراً به دندانپزشک مراجعه کرد.
نتیجه‌گیری
روکش ایمپلنت دندان یکی از مؤثرترین و بادوام ترین راه حل‌ها برای بازسازی دندان های از دست رفته است. انتخاب نوع مناسب روکش و مراقبت از آن می‌تواند تأثیر زیادی در طول عمر و عملکرد ایمپلنت داشته باشد. مهم‌ترین نکته این است که فرد باید مشورت با دندانپزشک متخصص داشته باشد تا بهترین گزینه را برای خود انتخاب کند. شما میتوانید برای انتخاب ایمپلنت و روکش و پروتز ایمپلنت دندان در اراک با دکتر مبینا کمانی متخصص ایمپلنت و جراح لثه در اراک مشورت نمایید.
